วันนี้มาทำความเข้าใจกฎหมายว่าด้วยเหตุบรรเทาโทษตามกฎหมาย
“เหตุบรรเทาโทษ”
ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 วางหลักไว้ว่า…
ให้อำนาจศาลใช้ดุลพินิจลดโทษจากที่ศาลกำหนดไว้อีกกรณีหนึ่ง เป็นการลดโทษขั้นสุดท้ายจากที่ลดในเหตุอื่น ๆ มาแล้ว เช่น อายุน้อย บันดาลโทสะ จำเป็นหรือป้องกันเกินสมควรแก่เหตุ โดยลดโทษได้ไม่เกินกึ่งหนึ่งของโทษที่จะลงแม้มีเหตุบรรเทาโทษหลายประการ ตามมาตรา 78 ศาลก็ลดให้รวมกันหนเดียว อย่างไรก็ตามแม้จะมีเหตุบรรเทาโทษ แต่ศาลอาจเห็นไม่สมควรลดโทษก็ได้ ทั้งนี้อยู่ในดุลพินิจของศาลที่จะนำมาวินิจฉัยตามเหตุผลและข้อเท็จจริงเป็นเรื่อง ๆ ไป
เหตุบรรเทาโทษ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 มี 7 ประการ
(1) เป็นผู้โฉดเขลาเบาปัญญาคือเป็นคนโง่ แต่ไม่รวมถึงผู้มีจิตบกพร่อง โรคจิต จิตฟั่นเฟือน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 65
(2) เป็นผู้ตกอยู่ในความทุกข์อย่างสาหัส เช่น อดอยาก เจ็บป่วยไม่มีค่ารักษาพยาบาล
(3) มีคุณความดีมาแต่ก่อน เช่น จำเลยเคยรับราชการทหาร เคยประจำชายแดนเสี่ยงอันตราย ถือว่ามีคุณความดีมาก่อน
(4) รู้สึกความผิดและพยายามบรรเทาผลร้ายแห่งความผิดนั้น เช่น ทำร้ายร่างกายเขาแล้ว นำไปให้แพทย์รักษา หรือ ยักยอกเงินหลวงให้คนอื่นไปแล้ว แก้ไขโดยบอกให้ผู้บังคับบัญชาติดตามเอาเงินคืนมาได้
(5) ลุแก่โทษต่อเจ้าพนักงาน เช่น เมื่อทำผิดแล้ว ได้เข้ามอบตัวแก่เจ้าพนักงานโดยดี อาจมีการรับสารภาพ ภาคเสธ หรือปฏิเสธก็ได้
(6) ให้ความรู้แก่ศาลเป็นประโยชน์แก่การพิจารณา เช่น คำรับชั้นสอบสวนเป็นประโยชน์แก่การพิจารณาของศาล หรือ คำรับสารภาพในชั้นศาล ปกติศาลจะลดโทษให้ถึงกึ่งหนึ่งเว้นแต่คำรับเพราะจำนนต่อพยาน ไม่ถือว่าเป็นประโยชน์แก่การพิจารณา
(7) เหตุอื่น ๆ ในลักษณะทำนองเดียวกัน
เหตุที่จะถือเป็นเหตุบรรเทาโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 นอกจากที่กฎหมายกำหนดไว้แล้ว ก็ยังมีเหตุอื่น ๆ อีกที่ศาลใช้ดุลพินิจในการลดโทษให้แก่จำเลย ทั้งนี้ย่อมขึ้นอยู่กับพฤติการณ์ และข้อเท็จจริงแต่ละคดีไปจะถือว่าถ้ามีเหตุอย่างนี้เกิดขึ้นแล้วศาลจะบรรเทาโทษให้จำเลยเสมอไปหาได้ไม่
**** กรณีที่ไม่ใช่เหตุบรรเทาโทษ เช่น****
(1) การมีบิดามารดาซึ่งป่วยเป็นอัมพาตและมีบุตรจะต้องเลี้ยงดูนั้น ก็มิใช่เหตุบรรเทาโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78
(2) จำเลยถูกจับกุมได้ในที่เกิดเหตุและมีประจักษ์พยานรู้เห็นเหตุการณ์มาแต่ต้น การให้การรับสารภาพของจำเลยเป็นการจำนนต่อหลักฐาน ไม่เป็นประโยชน์แก่การพิจารณาไม่มีเหตุบรรเทาโทษ
(3) จำเลยเคยเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรมาแล้วหลายสมัย และเป็นรัฐมนตรีมาแล้วหลายกระทรวงได้ประกอบคุณงามความดีต่อประเทศชาติจนได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นมหาปรมาภรณ์ช้างเผือกเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการจัดหาทุนสร้างสวนหลวง ร.9และหาทุนโดยเสด็จพระราชกุศลตามพระราชอัธยาศัย นับว่าเป็นผู้มีคุณความดีมาแต่ก่อน นอกจากนี้หลังจากเกิดเหตุแล้วจำเลยยังได้ไปกล่าวคำกราบบังคับทูลขอพระราชทานอภัยโทษต่อพระบรมสาทิสลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ห้องรับรองของรัฐสภา และได้มีหนังสือขอพระราชทานอภัยโทษผ่านทางราชเลขาธิการเป็นการรู้สึกความผิดและพยายามบรรเทาผลร้ายแห่งความผิดนั้น อันเป็นเหตุบรรเทาโทษ มีเหตุสมควรปรานี ลดโทษให้จำเลยหนึ่งในสาม ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78
(4) โจทก์มีทั้งพยานบุคคลพยานวัตถุและพยานแวดล้อมฟังว่าจำเลยทำผิด การที่จำเลยรับสารภาพไม่ถือว่าเป็นการให้ความรู้แก่ศาลในการพิจารณา ไม่เป็นเหตุบรรเทาโทษ
นายภัตธนสันต์ กฤตชัยพงศ์
ทนายความแม่สายนิวส์ ออนไลน์
